Već, više od deset godina, južnokorejska kinematografija je jedna od najboljih i najproduktivnijih na svijetu. Širok spektar žanrova i art filmovi samo su neke od karakteristika ove kinematografije. Taj kvalitet prepoznat je u svijetu, pa nije rijetkost da u Holivudu baš po južnokorejskim filmovima snimaju američke verzije.
Piše: Vedran Grahovac
Jedan od reditelja koji je postavio temelje ove kinematografije i nagradom Zlatni lav u Veneciji za film „Pieta“ doprinio njenoj popularizaciji u svijetu, jeste nedavno preminuli Kim Ki Duk (Kim Ki-duk). Vrlo produktivan i kreativan, bio je uzor mnogima i napravio opus vrijedan divljenja. Nažalost, preminuo je u decembru prošle godine od posljedica virusa korona, a vijest o njegovoj smrti šokirale je mnoge iz svijeta filma.
Iako nije imao zvanično filmsko obrazovanje, stvorio je specifičnu poetiku i prepoznatljiv stil, kao onu odliku po kojoj se veliki reditelji razlikuju od malih. Za sebe je govorio da ne želi da ima film koji će svi da vole i da su njegovi filmovi kratki uvid u njegovu dušu. Iako su njegova djela, bar donekle, kritika južnokorejskog društva, njegove filmove, takođe, možemo da posmatramo i kao djela koja se bave univerzalnim temama i problemima tipičnim za sve dijelova svijeta. U fokusu njegovog interesovanja često je savremeni čovjek i njegova otuđenost. Njegovi junaci, često su usamljeni, povrijeđeni i odbačeni od okoline. Oni imaju probleme sa samim sobom, ali i drugima. Kao jedan od motiva u svojim filmovima, Kim uzima bol, ali onu psihičku, koja je, zapravo, sastavni dio naših života. Upravo iz nje, smatrao je on, ponekad mogu da se izrode i lijepe stvari.
Govorio je da su riječi precijenjene, vrlo često i nepotrebne i da kroz tišinu emocije mogu biti puno iskrenije. Upravo zbog toga, junaci njegovih filmova često ne izgovaraju riječi. Njegova specifična poetika bazira se na vizuelnom aspektu, moćnim kadrovima i vrhunskom fotografijom, što ne čudi, s obzirom na to da je studirao slikarstvo u Parizu i u jednom periodu svog života čak prodavao slike na ulici kako bi zaradio za život.
Njegovi filmovi čudan su spoj emocije, istančanog stila i nasilja u kojima je često prisutna brutalnost. Likovima njegovih filmova nije strano da budu nasilni i agresivni kako bi ostvarili neki plemenit ili njima bitan cilj. Stavljajući ih van društveno nametnutih obrazaca ponašanja i kalupa, kroz njih je Kim donekle govorio i o sebi. Zapravo, oni su odraz kompleksnog svijeta, koji nikako ne može biti jednosmjeran ili u jednoj boji, smatrao je on. Filmovi koje je snimao nerijetko su emotivni, meditativni, provocirajući i šokantni. To su oni filmovi koji nisu za širu publiku i koji se definitivno neće svidjeti svima. Uprkos tome, stekao je svjetsku slavu i „armiju“ poštovalaca širom svijeta.
Nakon filma „San“, na čijem je snimanju jedna glumica zamalo izgubila život, vođen osjećajem krivice, Kim se povlači iz javnosti i prestaje da radi. Nakon toga, snima dokumentarni film „Arirang“ koji mu je bio jedan vid terapije i liječenja, kao i većina njegovih filmova. Za film „Pieta“ 2012. godine osvojio je „Zlatnog lava“ na festivalu u Veneciji. Film koji je mnoge oduševio ali i uznemirio. Brutalna, politički nekorektna i emotivna, to je drama o ljubavi i osveti sa motivom majke kao višeg bića. Sa filmom „Provalnik“, pomjerio je granice u mnogim segmentima. To je jedna od najpoetičnijih i najnekonvencionalnijih priča posljednjih godina na filmu, o muškarci i ženi koji tokom cijelog filma ne progovaraju ni jednu riječ. „Proljeće, ljeto, jesen, zima i proljeće“ je možda i najpoznatiji film ovog reditelja, koji je našao put i do one šire publike. Meditativna drama o monahu i dječaku, odnosno sazrijevanju, govori i o životu kao krugu i ciklusu koji se obnavlja konstantno. Za „Samarićanku“ film iz 2003. godine, osvojio je „Srebrnog medvejda“ u Berlinu. Režirao je više od dvadeset filmova i najčešće je za njih pisao i scenarije.
Na kraju, bez obzira na to, da li smo ljubitelji Kimove poetike ili ne, treba reći da je u pitanju veliki reditelj koji nas je napustio prerano. U vremenu kada se autentičnost i dosljednost baš i ne cijene, Kim Ki Duk je do kraja ostao svoj. Uprkos čestim pritiscima producenata i činjenici da je snimao skoro jedan film godišnje, zadržao je specifičan autorski pečat i ostao prepoznatljiv širom svijeta. Kao mnogi veliki umjetnici, išao je onim težim putem koji nosi mnogo rizika. Na njegovu sreću i sreću mnogih, taj put se ipak isplatio, a što potvrđuju mnoge velike nagrade i poštovanje koje je uživao od velikog broja filmofila. Kim Ki Duk, jedan je od reditelja koji vam proširi vidike kao filmofilu i uz čije filmove shvatite da su drugačiji svijetovi ipak mogući.
