Stećci su vrsta kamenog, nadgrobnog spomenika i izuzetno su vrijedna istorijska, umjetnička, ali i duhovna baština Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Crne Gore i Srbije, koja je jedinstvena u Evropi i svijetu.
Stećci se dijele na položene (sanduci, ploče u obliku sarkofaga), koji su u većini, i uspravne (stupovi, stele i krstače). Obično su ukrašeni srednjovjekovnim simbolima koji su uklesani kao plitki, ili rjeđe uleknuti reljef. Motivi su vjerski ili svjetovni, koji se miješaju i nadupunjuju.
Nastali su u 12 vijeku i oslikavaju tadašnji život, a većinom se nalaze u Bosni i Hercegovini. Tu ih je zabilježeno 59.593. Pronađeno ih je preko 70 hiljada, ali vjeruje ih ima i više. Njih 95% je u katastrofalnom stanju i neopohodna im je hitna zaštita.
Stećci su jedna od misterija bosanskohercegovačke istorije. Najveće dileme se svode na pitanja njihovog porijekla, pripadnosti pokojnika koji su sahranjivani ispod stećaka, kao i simboličkih poruka. Najviše podataka za istoričare daju natpisi koji karakterišu manji broj stećaka. Natpisi govore o različitim društvenim slojevima koji su sahranjivani ispod stećaka, a i različitim vjerskim pripadnostima. Time je opravdana postavka o stećcima kao nadgrobnim spomenicima stanovnika srednjovjekovne Bosne.
Nekropola Radimlja je po svojim likovnim odlikama jedna od najvrijednijih i najznačajnijih nekropola stećaka u Bosni i Hercegovini, ali i opšte. Nalazi se u Vidovu polju, 3 km zapadno od Stoca, na putu Čapljina – Stolac. Portal eTrafika. net vam upravo donosi fotografije tih stećaka. Po brojnosti primjeraka, raznovrsnosti i zastupljenosti svih osnovnih oblika, relativno visokoj umjetničkoj kvaliteti izrade, bogatstvu plastičnih dekoracija, reljefnih predstava i natpisa koji spominju poznate istorijske osobe, kao i svom neobičnom smještaju i dostupnosti spada u najvrijednije spomenike srednjovjekovnog razdoblja Bosne i Hercegovine Ona je stavljena pod zaštitu kao spomenik kulture Bosne i Hercegovine 1967. godine, a proglašena je nacionalnim spomenikom.
Nekropola je najvjerovatnije nastala krajem 14. vijeka. Ipak, većina stećaka datira iz 15. i 16. vijeka. Kako je područje ugroženo gradnjom objekata u neposrednoj blizini, te je izloženo prometu, zagađenjem i ubrzanom propadanju uslijed nedostatka redovnog održavanja, nekropola Radimlja je stavljena na popis ugroženih spomenika Bosne i Hercegovine. Nekropola se sastoji od 133 stećka, od kojih 36 ima oblik ploče, jedan stubne ploče, 27 sanduka, 24 sanduka na postolju, 4 visoka sanduka, 5 visokih sanduka na postolju, dva sljemenjaka (na zabat), 31 sljemenjak s postoljem i tri u obliku krsta.
Njih 63 su ukrašena bareljefima ili urezivanjem, ili kombinacijom ova dva klesanja, a najljepše ukrašeni oblici su sljemenjaci i visoki sanduci. Među dekorativnim motivima, po broju i obradi ističu se istorijske trolisne lozice i tordirane vrpce, te motivi simboličnog značenja kao što su sunce (krug), zvijezde i polumjesec. Brojni su i motivi krsta, često vrlo stilizovanog, te motivi štita, mača i luka sa strijelom. Prikazi životinja su zastupljeni na nekoliko stećaka, dok nekropola obiluje figuralnim prikazima među kojima se ističu tzv. “vojvodske figure” i muške figure s visoko podignutom rukom. Pored njih mogu se naći i prikazi viteških dvoboja, lova i plesa.
Ministarstva kulture zemalja Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije i Crne Gore 2. decembra 2009. godine su zajednički nominovala stećke za uspis na UNESCO-v popis mjesta svjetske baštine, kao svoju zajedničku baštinu.
eTrafika/Foto: eTrafika.net – Danijel Radujković
