Izbor i imenovanje ovlaštenih ispitivača u Republici Srpskoj potrebno je hitno profesionalizovati, dovesti mlade i obrazovane ljude, koji će taj posao obavljati puno radno vrijeme, biti dobro plaćeni i na sebe uzeti punu odgovornost, koja trenutno u potpunosti izostaje, tvrde naši sagovornici.
Prema sagovornicima portala “eTrafika”, najslabija karika u sistemu polaganja vozačkog ispita je izbor i imenovanje ovlaštenih ispitivača, prilikom kojeg, pored opštih uslova, kandidat jedino mora posjedovati licencu ispitivača odnosno predavača i dokaz da nije angažovan u auto školi ili na poslovima nadzora nad radom komisije, “i naravno da je politički podoban”. Ne provjerava se čak ni da li se vodi krivični postupak ili je kandidatu izrečena mjera zabrane upravljanja motornim vozilom, ističu naši sagovornici.
“Logično bi bilo da je ministarstvo prethodno propisalo kriterije za izbor i imenovanje po kojem bi se izvršilo bodovanje prijavljenih kandidata. Sve je to u ovom slučaju izostalo, da bi se samo na osnovu intrvjua sa kandidatima obavio izbor. U više navrata, Ministarstvu prosvjete i kulture ukazivali smo na mnogobrojne uočene probleme ali niti na jedan dopis nismo dobili odgovor te su svi završavali u rukama direktorice Zavoda za obrazovanje odraslih Mire Bere, kome je ministarstvo prenijelo u nadležnost provođenje vozačkih ispita – ističe inžinjer saobraćaja Mićo Miljević i dodaje da se, obzirom na pogubne podatke o uzrocima i posljedicama saobraćajnih nezgoda u kojima najviše stradaju mladi vozači, ovoj oblasti daje veoma mali značaj ili gotovo nikakav”
Prilikom ovogodišnjeg imenovanja komisija nije raspisivan javni oglas, ističe Miljević, a u njima je ostalo 80 odsto starih članova i samo su pridodati novi-stari članovi odnosno oni koji su već ranijih godina bili u komisiji.
“U komisijama za ispitivače teoretskog dijela ispita u Ispitnom centru Banjaluka imenovana su kao i ranije uglavnom lica zaposlena u dobrostojećim preduzećima i institucijama, lica bliska direktorici Zavoda. Mali fond pitanja iz teoretskog dijela doveo je do toga da se procenat prolaznosti iz godine u godinu povećava, pa je 2013. godine dostigla 79%. dok je recimo u Hrvatskoj taj procenat u kontinuitetu oko 50%. Napominjem i odgovorno tvrdim da rješenja testova odavno nisu tajna odnosno da su “provaljeni” o čemu u Zavodu niko ne vodi računa. Kandidati uče samo onoliko koliko im treba da polože ispit”, kaže Miljević.
On dalje navodi da su u ovom centru za praktični dio ispita takođe imenovani svi stari ispitivači i dodata dva nova, ukupno 9, a nekima mandat traje i do sedam godina.
“Penzioneri vode glavnu riječ (4 ispitivača = 300 godina), pa se postavlja pitanje njihove radne odnosno vozačke sposobnosti. Za predsjednike komisije imenuju se lica bliska direktorici Zavoda, lica koja se ne mješaju u svoj posao, nisu nikada radili u procesu praktičnog osposobljavanja odnosno ispitivanja ili podučavanja kandidata, ne drže sastanke sa auto školama. Kriteriji ispitivanja na praktičnom dijelu su neujednačeni, ispitivači preveliku pažnja poklanjaju sposobnosti kandidata da ima kontrolu nad vozilom, a manje na to da li su kandidati spremni na vožnju bez nadzora. Predsjednici komisija su inspektori, direktori, bivši policajci, u stalnom radnom odnosu u drugim preduzećima i institucijama pa otuda i logično pitanje ko im dozvoljava da honorarne poslove obavljaju u toku radnog vrijeme, itd. Za svoj nerad nagrađeni su mjesečno sa 600 KM. Ništa bolja situacija nije i u ostalim Ispitnim centrima. U komisiju su imenovana i lica koja su “zaposlena” u ispitnom centru (IC Banja Luka – Darko Dulić), kao sekretari koji primaju prijave za ispite, izdaju i ovjeravaju potvrde o položenim ispitima, formiraju i izdaju članovima komisije testovni material, itd. Pojedini članovi komisije imenovani su u dva ispitna centra (IC Banja Luka i Gradiška – Kosta Marjanović)”.
foto – Ilustracija/Polaganje vozačkog ispita
Borislav Balta iz Asocijacije auto škola BiH smatra da ljudi koji rade kao ispitivači trebali bi da budu profesionalno zaposleni jer tako funkcioniše u svim razvijenijim zemljama, između ostalog i u zemljama regiona.
“Ne možete vi kao honorarac da radite na svom radnom mjestu osam sati i da onda dođete poslije toga da ispitujete kandidate. To se naravno ne može mijanjati samo na nivou RS, već je neophodno naći kvalitetno rješenje na nivou cijele BiH. Ljudi koji bi bili stalno zaposleni na sebe bi uzimali i odgovornost za to što rade. Trenutno nakon nesreća i katastrofalnog stanja na putevima vi nemate koga okriviti, ne možete nekog honorarca. Takođe, zaposleni bi trebali biti mladi ljudi, obrazovani i dobro plaćeni”.
Balta ističe da komisija danas ima jako male naknade, te su podložni svemu i svačemu, jer mora postojati neki razlog zbog kojeg se ljudi toliko bore da dođu na jedno slabo plaćeno mjesto.
“Pojedinci potežu sve moguće veze i vezice kako bi došli u komisiju i postavlja se pitanje zašto? Ispitivača danas ima svakakvih, a najgori problem kod nas jeste što je predavač propisa koji drži nastavu diplomirani inžinjer saobraćaja a “ispitivač” (ispravljač testova) može biti lice sa višom stručnom spremom. To je kao da prvu pomoć predaje doktor a ispituje medicinska sestra! Tvrdim da izabrani kadar definitivno ne spada u najkvalitetniji, to naročito znamo mi što smo dugo u ovom poslu i međusobno se znamo. Mnogi koji su nešto radili pa propali postaju ispitivači. Tu dolaze ljudi preko rodbinskih i drugih veza”, zaključio je Balta i dodao da je najveći dosadašnji uspjeh što je polaganje vozačkih ispita odvojeno od policije.
Balta je tokom trideset godina rada bio u komisiji za vozačke ispite, rukovodioc auto škole, predavač, direktor auto škole, a sada je vlasnik privatne auto škole.
Predsjednik Udruženja auto škola RS Dalibor Mlađenović ističe da od 2007. godine postoje ovlašteni ispitivači u BiH, samim tim i RS, koje Zavod imenuje, te da se oni kao Udruženje ne znaju na koji način Zavod provodi imenovanje ovlaštenih ispitivača, niti se miješaju u njihov posao.
“Auto škole prije svega žele da se korupcija iskorijeni. Za sada nismo uočili takve slučajeve, ali svakako da bi poduzeli sve što je u našoj moći da ih spriječimo. Odabir može biti bolji, prije svega kadar bi trebao podmladiti, profesionalizovati, uvesti za njih puno radno vrijeme, nad njima vršiti nadzor, edukovati, slati ih na seminare i slično. Moglo bi se poraditi i na tome da jedna osoba obavlja ispitivanje i teoretskog i praktičnog dijela jer ne vidim zbog čega je potrebno da to rade dvije osobe”, ističe Mlađenović i dodaje da su par puta reagovali kada je trebalo da se određeni pojedinci, sa nelegalno stečenom licencom, postave na položaj i da su im nadležni izašli u susret i sporne osobe izuzeli iz razmatranja.
U Ministarstvu prosvete i kulture ističu da se sa posebnom pažnjom prati regularnost održavanja ispita te da svi koji imaju određena saznanja o postojanju korupcije treba da obavjeste nadležne organe.
“Sve indicije o postojanju nedozvoljenih radnji se upućuju nadležnom Ministarstvu unutrašnjih poslova, a sva lica koja tvrde da imaju informacije o nedozvoljenim radnjama dužna su da ih prijave. U dosadašnjem radu bilo je informacija o mogućoj korupciji i svi ti slučajevi prosleđeni su na postupanje nadležnom MUP-u”, ističu iz Ministarstva prosvete.
Mićo Miljević u razgovoru za naš portal naveo je da u praksi postoje slučajevi gdje se u komisije imenuju lica koja su bila vlasnici auto škole ili tamo radili kao instruktori koji da bi bili imenovani u komisiju, istu auto školu registruju na drugo lice ili ako su radili kao instruktori privremeno se odjave kako bi mogli raditi kao članovi komisije.
“Da li u ovakvim slučajevima članovi komisije kada se pojave kandidati iz njihove auto škole mogu ili žele biti objektivni? Zatim, logično bi bilo da se izvrši provjera znanja ispitivača bar svake dvije godine, a posebno lica koja su konkurisala za člana komisije što kod nas nije slučaj. Pojedini ispitivači su licencu dobili prije 8 godina i nikada više provjera njihovog znanja iz oblasti saobraćajnih propisa, psihologije ili pedagogije nije vršena. U normalnim državama prilikom produženja licence vrši se i provjera znanja. U zemljama gdje je bezbjednost saobraćaja na zavidnom nivou ovlašteni ispitivači su profesionalci u radnom odnosu, a njihov rad, provjera znanja i stručno usavršavanje prati se i nadzire putem stručne organizacije. Ovome treba dodati da su za svoj rad i adekvatno nagrađeni”, navodi Miljević.
Član Upravnog odbora Asocijacije auto-škola BiH Zdravko Ivić u ranijem razgovoru za naš portal istakao je da je, po njemu, pored imenovanja ovlaštenih ispitivača, sporan cjelokupan sistem obuke vozača, od instruktora, izdavanja njihovih licenci, komisija do izrade pravilnika.
“Mi smo u nekoj vrsti ćorsokaka jer nadležni koji odlučuju o svemu nemaju nikakva znanja o tome šta je obuka i samim tim su najveći krivci za katastrofalno stanje i mnogobrojne nesreće do kojih dolazi na putevima, gdje strada ogroman broj pješaka i biciklista, ali i vozača. Saobraćajna bezbjednost je pogoršana za 45 procenata, a prodaja goriva smanjena za 30. Pa kako ljudi stradaju ako se manje vozi? Parkiran automobil ne može nikoga da ugrozi. Znači da su vozači sve rizičniji, a nadležni najveći krivci”, istakao je Ivić.
Kako su nagrađeni ispitivači u RS?
Ispitivači po jednom kandidatu kod polaganja testova dobiju 2,00 KM a kod polaganja vožnje ispitivač dobije ako kandidat polaže “B” kategoriju 4,60 KM a za C i D kategoriju 7,00 KM po kandidatu.
“Iako su niske naknade svi se “otimaju” za mjesto ispitivača. Da li je to dovoljan znak da je između ispitivača i kandidata uspostavljen “platni promet”. U nekim krugovima vlada mišljenje da bi 80% članova komisije za praktični dio ispita prihvatilo da radi bez naknade!”, kaže Miljević.
“Ovakvim načinom ispitivanja kandidata za vozača stvorena je organizacija polaganja vozačkog ispita kakva se ne primjenjuje niti u jednoj evropskoj državi, čime se izbjegava profesionalizacija provođenja polaganja ispita. Izbjegava se otvaranje novih radnih mjesta i prijem većeg broja stručnih radnika u stalni radni odnos, čime bi bila pooštrena odgovornost za posao koji obavljaju, ujednačen kriterij ispitivanja i povećan nivo opšte saobraćajne kulture”, ističe Miljević.
U Zavodu za obrazovanje odraslih RS nisu bili raspoloženi za komentar te su naglasili da se sva pitanja preusmjeravaju na ministarstvo.
eTrafika.net
